Da li je moguće približavanje stavova vlasti i opozicije

Iako su i političari iz vlasti i opozicije saglasni da su ovo veoma teški dani za Republiku Srpsku, možda i najteži od Dejtona, u kojima se određuje njena sudbina, ni to nije dovoljan razlog da se postigne toliko prizivano srpsko jedinstvo koje je, iako nasušna potreba, i dalje u domenu fantazije.

Nepravosnažna presuda predsjedniku Republike kojom je Milorad Dodik proglašen krivim zbog nepoštovanja odluka Kristijana Šmita sa mjesta visokog predstavnika, a izvršavanja obaveza propisanih Ustavom, i osuđen na godinu zatvora i šest godina zabrane obavljanja te funkcije, još jednom je, kao nebrojeno puta do sada, ogolila političku scenu u BiH.

Iako su SNSD, sa koalicionim partnerima, te SDS i PDP sa svojim kolegama iz opozicije svojevremeno zajednički nastupali na nivou BiH i međusobno se podržavali u određenim situacijama u Banjaluci, mahom kada su u pitanju bila veta srpskog člana Predsjedništva BiH i dio zaključaka, posljednjih mjeseci to nije viđeno.

Srpski korpus ostao je podijeljen i poslije presude predsjedniku Republike, dok su političari iz FBiH, mahom iz reda bošnjačkog naroda, likovali, pozivajući i na sankcionisanje zvaničnika iz Srpske, što je trenutno u toku.

Dok iz vladajućih stranaka upozoravaju da presuda nije presuda Dodiku kao pojedincu i političkom rivalu, nego instituciji predsjednika Republike, u opoziciji to ne doživljavaju na taj način.

Ipak, presuda je pokrenula niz reakcija kojim je republičko rukovodstvo najozbiljnije do sada krenulo do ispunjavanja obećanja i sprovodi zaključke o vraćanju svih nadležnosti koje su joj od Dejtona do danas otete, uglavnom pod pritiscima i nametanjem odluka visokih predstavnika.

Zajedničkog stava trenutno nema ni kada je riječ o usvajanju novog ustava, a koji je put ka tome. U opoziciji tvrde da je to avanturizam u ovo vrijeme, dodajući da ga neće podržati, a iz vlasti, ne skrivajući da za usvajanje tog akta treba i opozicija jer sami nemaju dvotrećinsku većinu, kažu da je sada pravo vrijeme za odbranu i jačanje Srpske i njenih institucija.

S druge strane, ne manjka međusobnih optužbi u kojima jedni druge nazivaju izdajnicima, stranim plaćenicima, ljudima kojima je samo stalo do ličnih interesa. Najveću verbalnu bitku vode SNSD i SDS, a to se vidjelo i prošle sedmice u Narodnoj skupštini. Iz SNSD-a su poručivali da današnji SDS nema veze sa državotvornom strankom iz 1992. i 1995. godine, a s druge strane se čulo da SDS nikad nije odustao od srpskog jedinstva, već da SNSD nikad nije bio pouzdan partner za srpsko jedinstvo.

Politički analitičar Mladen Bubonjić ističe da je normalno da postoje političke nesuglasice, ali da je kod nas specifična situacija.

– Kao prvo, još nismo ni demokratski ni politički sazreli do te mjere da prevaziđemo društvene, identitetske i ideološke podjele. Fraza srpsko jedinstvo se mahom proteže kada je ono potrebno vladajućima koji godinama rade na razjedinjavanju političkih predstavnika, a kad im treba podrška u ozbiljnim situacijama, kao što je ova, zaboravljaju šta su radili i pozivaju na jedinstvo. To je licemjerno, a vidjeli smo primjere da je opozicija veoma brzo bivana izigrana – kaže Bubonjić za “Glas”.

Dragomir Anđelković, politički analitičar iz Srbije, za “Glas” ističe da su Srbi, kao nacija, podložni podjelama.

– Republika Srpska je u opasnoj fazi. Ne radi se samo o bilo kojem pojedincu, nego o tome da li će Srpska iz ovog izaći sa punim državnim kapacitetom ili biti svedena na administrativni entitet BiH. Svi političari moraju da razmisle da li žele da sutra deluju u nečemu što je ljuštura države ili država. Ovo je interes svih koji pretenduju na vlast da se ujedine da bi spasli entitet koji je i njima bitan zarad njihovih ambicija. Hitno se mora povesti ozbiljna, bez kamera i izvan javnosti, rasprava među srpskim političarima. Zvanična Banjaluka treba da inicira okupljanje političke elite kako bi se iza zatvorenih vrata definisao zajednički stav – rekao je Anđelković koji smatra da je taj razgovor moguć ako se spuste koplja.

O tome, dodaje, ništa i ne mora da se zna dok ne bude postignut dogovor.

– Ovo je tačka gde moraju da se ujedine snage zarad odbrane Srpske. Ovo je ključni momenat koji može da se uporedi sa onim kada je serija srpskih rukovodilaca smenjena, kada je izgubljena vojska i mnoge druge institucije. Ako ovo sada ne sprečimo, predstoji novi, kakav smo i imali početkom veka – zaključio je Anđelković.

Šteta

Politikolog Filip Matić u nekoliko navrata je podvukao da je jednu stvar potrebno ponavljati svaki dan, a tiče se upravo odnosa među srpskim strankama u Sarajevu.

– Da po 100. put podvučemo, strašno je da Srbi u institucijama na nivou BiH nisu jedinstveni i da govorimo o blokovima unutar srpskog naroda. Tako je i kod Bošnjaka, ali to ne treba da nas interesuje. Žao mi je što ne možemo da se vratimo u one godine kada su SNSD, SDS i sve ostale stranke koje nose prefiks srpski zajedno nastupale – isticao je ranije Matić za “Glas”.

Glas Srpske/Foto: Dražan Pozderović